Kennissnack

Wil je meer weten over witwassen in het buitengebied. Lees dan vooral verder. Wil je weten welke signalen in het buitengebied kunnen duiden op georganiseerde ondermijnende criminaliteit. Download dan het overzicht met 100 red flags.

Sectoren met witwasrisico´s

De landbouw en handel in agrarische producten zijn beeldbepalend voor witwaspraktijken in landelijke regio’s. Grootschalige export naar (met name) West-Afrika gaat vaak gepaard met betaling buiten het banksysteem. In juli 2019 berichtten OM en media dat bij drie exportbedrijven in Zeeland en Noord-Holland doorzoekingen waren verricht op verdenking van ´grootschalige witwaspraktijken´. Deze bedrijven hadden, in de periode 2014–2019, met geldkoeriers bijna €150 miljoen aan contanten aangenomen voor aardappel- en uienleveranties. Ondergrondse bankiers leverden boodschappentassen vol contant geld af bij Nederlandse handelaren, die deze zonder officiële bewijzen accepteerden en vermoedelijk deel uitmaakten van witwasconstructies. Banken en accountants signaleerden dit via ongebruikelijke transactiemeldingen aan FIU-Nederland.

Ook de besteding van opbrengsten binnen de agrarische sector kan verhuld witwassen zijn. Voorbeelden zijn het ‘omzetten’ van zwart geld in vee- en agrarisch materieel of het investeren in nieuwe kassen of machines zonder legale inkomstenbasis. Hoewel minder spectaculair in het nieuws, kan waardevervlechting optreden bijvoorbeeld in melkveebedrijven waarvan de eigenaren passief betrokken lijken, maar waar in werkelijkheid in- of uitgaande contanten niet transparant zijn. Onderzoekers benadrukken dat handelsactiviteiten en facilitators (transporteurs, exportadviseurs) veel geldstromen kunnen maskeren doordat strafbare goederen via reguliere zendingen lopen.

Vastgoed, een doelwit voor witwaspraktijken

Vastgoed in landelijke gebieden speelt een opvallende rol bij witwasconstructies. Objecten zoals landgoederen, schuren, stallen en recreatiewoningen bieden criminelen de mogelijkheid om illegaal verkregen vermogen te verbergen of te investeren. Uit onderzoek van het RIEC Oost-Nederland blijkt dat bij verdachte transacties rondom vakantieparken regelmatig contant geld van criminele herkomst betrokken is.

Naast vastgoedtransacties komt ook het gebruik van huurconstructies regelmatig voor. Leegstaande ruimtes worden verhuurd en dienen in de praktijk vaak als dekmantel voor ondermijnende activiteiten, zoals de productie van drugs of de opslag van illegale goederen. Hoewel het primaire doel hiervan het verhullen van criminele activiteiten is, fungeren deze constructies ook als kanaal voor het witwassen van geld – bijvoorbeeld via huurcontracten met contante betalingen of via schijnbaar legale bedrijfsstructuren. 

Paardenhandel

Internationale handel in paarden (vooral sportpaarden) is een berucht witwasdomein. De markt is kwetsbaar doordat de waarde van hoogwaardige spring- en renpaarden subjectief is. Onderzoek van de Financial Intelligence Unit signaleert dat handelaren grote bedragen op hun rekeningen krijgen zonder transparante herkomst. Zo nam een Spaanse paardenhandelaar, die later veroordeeld is, binnen enkele maanden voor miljoenen euro’s uit paardenverkopen op zijn rekening, vermoedelijk uit misdaadgeld. Bij de analyses vielen a-b-c-transacties op: een verkoper doet grote, onverklaarde betalingen (via tussenvormen) om crimineel geld te legitimeren. De rechtbank oordeelde in zo’n zaak dat de investeringen in de paardensport (stal, duur voertuig, luxe levensstijl) slechts verklaard konden worden als deels voortkomend uit strafbare feiten. In Nederland is een soortgelijk patroon gezien. Rechtbank Oost-Brabant veroordeelde in 2021 een paardenhandelaar die via ontdoken belastingaangifte en schimmige bankconstructies zwart geld witwaste om een stal van enkele miljoenen te bouwen. Daarbij werden onder meer offshorebedrijven ingezet en betalingen gemaskeerd via rekeningen in Zwitserland. Signaleren van dergelijke gevallen vraagt extra alertheid: paardenhandel komt niet met heldere btw-papieren en kent vele ongebruikelijke structuren (stichtingen, vermogensfondsen). Signalen zijn o.a. internationale contante transacties, onverklaarde rijkdom van handelaren, en discrepanties tussen facturen en exportdocumenten.

Meer weten wat dierenregistratie en georganiseerde criminaliteit met elkaar te maken hebben? Lees het kennisbericht.